อินเตอร์ล็อคทางกล (Mechanical Interlock) คืออะไร

อินเตอร์ล็อคทางกล หรือที่เรียกว่า Mechanical Interlock คือระบบที่ออกแบบมาเพื่อควบคุมลำดับการทำงานของอุปกรณ์หรือชิ้นส่วนต่างๆ โดยใช้กลไกทางกายภาพในการป้องกันการทำงานที่อาจเป็นอันตรายหรือไม่พึงประสงค์ ระบบนี้มักพบในงานอุตสาหกรรมที่ต้องการความปลอดภัยสูง เช่น เครื่องจักรไฟฟ้า ระบบสลับไฟ และเครื่องมือในกระบวนการผลิต

หลักการทำงานของอินเตอร์ล็อคทางกล
 
ระบบอินเตอร์ล็อคทางกลอาศัยแรงกลหรือกลไกเชิงฟิสิกส์ เช่น แกนเหล็ก สลัก ล็อก หรือแถบโลหะ ซึ่งจะเคลื่อนไหวเมื่อมีการทำงานของชิ้นส่วนหนึ่ง เพื่อไป ล็อก หรือ ปลดล็อก การทำงานของอีกชิ้นส่วนหนึ่ง เช่น:

• สวิตช์สองทาง (Transfer Switch) ที่ใช้ในระบบไฟฟ้าสำรอง เมื่อแหล่งจ่ายหนึ่งกำลังทำงาน ระบบอินเตอร์ล็อคจะป้องกันไม่ให้เปิดอีกแหล่งจ่ายในเวลาเดียวกัน เพื่อหลีกเลี่ยงการจ่ายไฟย้อนกลับ
• ประตูนิรภัยของเครื่องจักร ที่ต้องปิดให้สนิทก่อนที่เครื่องจะเริ่มทำงาน เพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากการสัมผัสกับชิ้นส่วนเคลื่อนที่ 
  

ประโยชน์ของอินเตอร์ล็อคทางกล

1. เพิ่มความปลอดภัย ป้องกันการทำงานผิดลำดับที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้ใช้งาน
2. ลดความผิดพลาดจากมนุษย์ เพราะระบบจะไม่อนุญาตให้ดำเนินการผิดขั้นตอนได้
3. ไม่มีความจำเป็นต้องใช้ไฟฟ้า เหมาะสำหรับระบบที่ต้องการความปลอดภัยแม้ในกรณีที่เกิดไฟฟ้าดับ
4. ง่ายต่อการดูแลรักษา ไม่มีวงจรอิเล็กทรอนิกส์ซับซ้อน ทำให้ซ่อมบำรุงได้ง่าย 
   

ข้อจำกัดของระบบอินเตอร์ล็อคทางกล

• ไม่สามารถใช้ควบคุมระบบที่ซับซ้อนหรือปรับเปลี่ยนได้หลายรูปแบบ
• ต้องการการออกแบบอย่างแม่นยำตั้งแต่ต้น เพื่อให้กลไกทำงานได้ถูกต้อง
• เมื่อเกิดการสึกหรอหรือการติดขัด อาจทำให้ระบบไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ
  

ตัวอย่างการใช้งานจริง

• ตู้ไฟสลับแหล่งจ่าย (Switchgear Interlock): ป้องกันการเชื่อมต่อไฟฟ้าสองแหล่งเข้าหากันพร้อมกัน
• ระบบประตูความปลอดภัยในโรงงาน: หากประตูเปิด เครื่องจักรจะหยุดทำงานทันที
• ระบบล็อกคันโยกของเครื่องมือหนัก: ไม่สามารถสตาร์ทเครื่องได้จนกว่าทุกคันโยกจะอยู่ในตำแหน่งปลอดภัย
   

 
อินเตอร์ล็อคทางกลเป็นเทคโนโลยีที่เรียบง่ายแต่มีประสิทธิภาพในการควบคุมความปลอดภัยของอุปกรณ์และระบบงานต่างๆ โดยอาศัยกลไกทางกายภาพที่ช่วยป้องกันการทำงานผิดลำดับหรืออันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ เหมาะสำหรับการใช้งานที่ต้องการความปลอดภัยขั้นพื้นฐานโดยไม่พึ่งพาไฟฟ้าหรือระบบอิเล็กทรอนิกส์